Emoties zijn wat ons mens maakt. Ze fungeren als de dirigent van ons sociale orkest. Begrijpen wat er binnenin ons gebeurt is niet alleen van vitaal belang voor onze persoonlijke groei, maar ook om verbinding te maken en te communiceren met anderen. Vooral voor kinderen zijn emoties de bouwstenen van hun identiteit en sociale vaardigheden.
Emoties bieden een raamwerk voor zelfontdekking. Door te ervaren wat hen raakt, leren kinderen voorkeuren, sterktes en zwaktes kennen. Het helpt hen begrijpen wat hen gelukkig maakt en wat niet en geeft hen de kracht van zelfreflectie en zelfbewustzijn. Toch kunnen emoties ook een uitdaging zijn, vooral als we niet weten hoe we ermee moeten omgaan. Het bijbrengen van emotioneel bewustzijn bij kinderen helpt hen emoties herkennen en begrijpen waardoor ze ook in staat zijn om zichzelf te beschermen, gezonde relaties op te bouwen en effectiever te communiceren.
Leer kinderen hun emoties uiten en kaderen
Je kunt kinderen leren hun gevoelens te uiten en begrijpen door middel van spelletjes, rollenspel en andere creatieve activiteiten. Laat je kind bv. nadenken over welke sensaties het voelt (zweten, klamme handen, kippenvel…). Die zeggen namelijk iets over wat zich aan onze binnenkant afspeelt. Of laat ze een situatie beschrijven waarin ze onlangs een sterke emotie hebben gevoel en gebruik daarbij het emotiewiel (van Robert Plutchik). Leer kinderen dat emoties normaal en natuurlijk zijn, ook de minder positieve emoties zoals verdriet of boosheid, én dat ze altijd iets tijdelijks zijn. Ze komen en gaan weer weg.
Je kunt kinderen helpen emoties te kaderen door:
- Zelf aan te geven wat je bij de ander ziet (bv. Ik zie dat jij verdrietig lijkt).
- Open vragen te stellen over de gevoelens van de ander (bv. Hoe voel jij je?).
- Begrip te tonen voor die gevoelens (bv. Het klinkt alsof je je echt boos voelt).
- Niet over jezelf te beginnen praten.
- Samen te bekijken hoe je met de situatie kunt omgaan (bv. Wat denk je dat we kunnen doen om je beter te laten voelen?).
Emoties herkennen en erkennen is één zaak. Kinderen moeten ze ook onder controle kunnen houden. Daarom is de ontwikkeling van zelfbeheersing een cruciale stap in hun emotionele groei.
Ontwikkeling van zelfbeheersing
Emoties herkennen en erkennen is één zaak. Kinderen moeten ze ook onder controle kunnen houden. Daarom is de ontwikkeling van zelfbeheersing een cruciale stap in hun emotionele groei. Zelfbeheersing stelt kinderen in staat om hun emoties onder controle te houden en op een gezonde manier te reageren op uitdagende en stressvolle situaties.
Zelfbeheersing ontwikkelt zich gaandeweg – bij een kind staat die ontwikkeling al verder dan bij een baby of een peuter. Als ouder of opvoeder kunt je wel en aantal dingen doen om hen te helpen die belangrijke vaardigheid te stimuleren:
- help je kind bewust worden van hun emoties en de impact van die emoties op hun gedrag.
- Leer ze ook pauzeren en nadenken voor ze handelen. Dat kun je bv. doen aan de hand van een spelletje zoals 1-2-3 piano of door een emotiedagboek bij te houden.
- Ook ontspanningstechnieken zoals meditatie of fysieke activiteiten zoals sporten helpen emoties in bedwang houden, waardoor kinderen hun emoties beter kunnen uiten en verwerken.
Meer weten over hoe je de emotionele intelligentie van je kind stap voor stap kan versterken?
Luister live mee naar de LifeTalks sessie van 23 mei met orthopedagoog Steven Gielis of ontdek het in het boek Expeditie Gevoel van Steven Gielis.
In samenwerking met Lannoo.
Wat is emotionele intelligentie en waarom is het zo belangrijk voor je kind?
We willen allemaal dat onze kinderen opgroeien tot gelukkige, sociaal vaardige volwassenen. De soft skills die je daarvoor nodig hebt zijn helaas nog altijd geen verplicht vak op school. Steven Gielis gaat samen met ouders én kinderen op expeditie naar een sterkere emotionele intelligentie.