Waarom pijn je bondgenoot is
Pijn lijkt iets wat we liever kwijt dan rijk zijn. Toch is pijn essentieel: ze waarschuwt ons en beschermt ons. Maar wat als dat alarmsysteem blijft loeien zonder reden? Dan wordt het tijd om pijn beter te begrijpen.
Het belang van pijn
1 op de 125 miljoen mensen wordt geboren met een ongevoeligheid voor pijn. Kinderen met die afwijking halen vaak de volwassen leeftijd niet. Pijn voelen is dus van levensbelang, hoe raar dat ook mag klinken. Pijn is immers een teken dat er iets met je aan de hand is. Het is een signaal om ergere dingen te voorkomen. Pijn houdt je in leven.
Acute pijn werkt als een alarmsysteem: het waarschuwt je hersenen wanneer je lichaam gevaar loopt. Denk aan een brandalarm dat afgaat als er rook is. Maar bij chronische pijn – pijn die langer dan drie maanden aanhoudt – blijft het alarm afgaan, ook al is er geen brand meer. Het alarmsysteem raakt ontregeld.
De rol van onze hersenen bij pijn
Wetenschappers spreken van de pijnpoort: een filter in het ruggenmerg die bepaalt welke prikkels tot het brein doordringen.
- De normale positie van de pijnpoort is halfgesloten. De poort laat alleen prikkels door die wijzen op gevaar.
- Staat de poort wagenwijd open, dan voel je zelfs lichte aanrakingen als pijnlijk.
Om de prikkels in de juiste positie te houden en de pijnpoorten aan te sturen, moeten de hersenen signalen terugzenden naar het ruggenmerg. Dat gebeurt via neurotransmitters. Dat zijn stofjes zoals noradrenaline en serotonine. Dat laatste staat ook bekend als het gelukshormoon. Als je somber bent, heb je een tekort aan serotonine. Stel dat je een kankerdiagnose hebt gekregen, dan is de kans groot dat je ’s nachts ligt te piekeren en slecht slaapt, waardoor je lichaam weinig gelukshormoon aanmaakt en er meer pijnprikkels door de poort komen.
Het belang van pijneducatie
Bij chronische pijn is het alarmsysteem overactief geworden. De oplossing ligt dus niet in blijven zoeken naar lichamelijke oorzaken, maar in het hertrainen van het brein. Dat noemen we pijneducatie. Je leert begrijpen dat niet de plek van de pijn telt, maar het systeem erachter. Door dat inzicht krijg je weer grip op je leven – mét pijn, maar zonder dat de pijn jou bepaalt.
In samenwerking met Lannoo.
