Zelf grip krijgen op pijn? 6 sleutelfactoren
Altijd pijn, altijd moe … en het lijkt alsof niets écht helpt? Eén op de vier volwassenen in België leeft met chronische pijn. Maar volgens pijnbestrijder Bart Morlion ligt de oplossing niet alleen in medicatie. Je kan zélf veel doen om de pijncirkel te doorbreken: door beter te bewegen, eten, slapen én te ontspannen.
Wat is pijn?
Pijn is niet alleen een reactie op schade in je lichaam, het is een complex samenspel tussen lichaam, brein en emoties. Je hersenen registreren prikkels, maar ze kleuren die ervaringen ook in met wat je voelt, denkt, hoort en ziet. Stress, vermoeidheid, sombere gedachten of angst kunnen de pijnprikkels versterken, terwijl ontspanning, beweging en positieve prikkels de poorten voor pijn weer kunnen sluiten. Pijn is dus niet enkel iets dat je hebt, het is ook iets dat je brein in meer of mindere mate ervaart.
Drie soorten pijn
Om pijn beter te begrijpen, legt pijndokter Bart Morlion ons drie soorten uit:
- Weefselpijn: scherpe, bonkende of knagende pijn die ontstaat bij een letsel of ontsteking, zoals een verstuikte enkel of wond.
- Zenuwpijn: treedt op wanneer zenuwen zelf beschadigd of overgevoelig worden, vaak met tintelingen, kriebelingen of branderig gevoel. Voorbeelden van deze vorm van pijn zijn gordelroos, (chronische) zona of fantoompijnen.
- Veralgemeende pijn: ontstaat zonder duidelijke weefselschade, ontsteking of zenuwletsels. De klachten verspreiden zich geleidelijk over het hele lichaam en uiten zich vaak als vage nek- en rugpijn, migraine, prikkelbare darm of chronische spierpijn.
Chronische pijn is meestal een mengvorm van deze drie types. Wat begint als een lokale klacht, kan zich langzaam uitbreiden tot zenuw- of wijdverspreide pijn die continu aanwezig is.
Bestrijden van chronische pijn
Dagelijks leven met pijn, wat kan je eraan doen? Volgens Bart rust de aanpak van chronische pijn op drie pijlers:
- Medisch-technisch
Medicijnen, behandelingen of operaties zijn soms nodig om de oorzaak aan te pakken. - Beweging
Heel regelmatig gezond bewegen, helpt je lichaam sterker en veerkrachtiger maken. - Train je brein
Door ontspanning, mindfulness, ademhaling en positieve focus leer je pijn anders te ervaren en vermindert de gevoeligheid ervoor.
We hoeven niet uit te leggen dat beweging en mentale training twee aspecten zijn waar je zelf écht een verschil kan maken.
Levensstijl als sleutel: zes tips voor minder pijn
Met een gezonde levensstijl heb je tot 40 % minder kans op chronische pijn. En zelfs als de pijn er al is, kan je met deze kleine aanpassingen veel doen om je beter te voelen.
- Beweeg voldoende
“In ons digitale tijdperk is zitten het nieuwe roken”, merkt Bart op. Regelmatig bewegen (denk: wandelen, fietsen, zwemmen) helpt je spieren soepel houden, vermindert stress en maakt endorfines vrij: je natuurlijke pijnstillers. - Eet ontstekingsremmende voeding
Denk aan veel groenten, volkorengranen, peulvruchten en Omega 3-vetten (zoals olijfolie en vette vis). Wist je dat ook specerijen zoals gember, kruidnagel, pepermunt en chilipepers pijnstillend kunnen werken? - Slaap genoeg
Slaaptekort maakt je hersenen gevoeliger voor pijn. Een vast ritme, rustige kamer, ontspanningsoefeningen en schermpauze voor het slapengaan helpen je lichaam en geest ’s nachts beter herstellen. - Verminder stress
Het stresshormoon cortisol houdt het alarmsysteem van je lichaam actief, waardoor je gevoeliger bent voor pijn. Plan micropauzes in, doe ademhalingsoefeningen of zoek ontspanning via muziek, tuinieren of meditatie. - Denk positief
Somberheid, angst en eenzaamheid verergeren chronische pijn, terwijl een positieve mindset helpt om er beter mee om te gaan. Denk in kleine stappen: elke verbetering telt. - Verbind met anderen
Zorg voor een sterk sociaal netwerk: met elkaar praten, lachen en steun krijgen activeert je beloningssysteem en dempt pijnsignalen. Denk aan de kracht van muziek maken, dansen of samen zingen in een koor.
Wie is Bart Morlion?
Prof. dr. Bart Morlion is anesthesioloog en werkt al vele jaren voltijds als ‘pijnbestrijder’. Hij is hoofd van het pijncentrum van UZ Leuven en is hoogleraar in pijnbestrijding aan de KU Leuven.
In samenwerking met Lannoo.
